Jetlag is een tijdelijke slaap-waakstoornis die voorkomt na langeafstandsvluchten waarbij verschillende tijdzones worden doorkruist. Je biologische klok kan dan uit de pas lopen met de lokale tijd. Een jetlag is overigens niet gekoppeld aan de lengte van een vlucht, maar aan de hoeveelheid tijdzones die worden doorkruist, en in welke richting men vliegt.
West naar Oost
Onderzoek wijst uit dat reizigers meer last van een jetlag hebben als ze van west naar oost vliegen, dan andersom. Een logische verklaring hiervoor is dat er tijd ‘verloren’ wordt. Stel je voor dat je om 12:00 ‘s middags vanuit Amsterdam naar Bangkok vliegt. Dan arriveer je ongeveer om 5:00 uur ‘s ochtends lokale tijd in Bangkok. Je hebt dan voor je gevoel een nacht gemist. Maar als je van Amsterdam naar New York vliegt, duurt je dag alleen langer. Vluchten van noord naar zuid, of omgekeerd,hebben meestal geen jetlag tot gevolg.
Symptomen van jetlag
De symptomen van een jetlag verschillen per persoon. De meeste voorkomen symptomen zijn in ieder geval vermoeidheid, sufheid of slapeloosheid. Daarnaast kan er ook sprake zijn van verlies van eetlust of juist trek op vreemde tijden, prikkelbaarheid, maagklachten, hoofdpijn en misselijkheid.
Kan je jetlag voorkomen?
Het korte antwoord is nee. Jetlag overkomt je. Wel kan je de kans op jetlag of de gevolgen van jetlag beperken. Voor de reis kan je jouw biologische klok al een beetje veranderen door een ander dag/nacht ritme te nemen. Als je naar het oosten vliegt, bijvoorbeeld een week lang elke nacht een uurtje eerder naar bed gaan en een uurtje eerder op te staan. Reis je naar het westen, draai dit dan om.
Wat jetlag ook enigszins helpt te verminderen is op dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan als de plaatselijke bevolking. Vermijd dutjes overdag! Dit is makkelijker als je ’s ochtends aankomt. Plan niet te veel voor de eerste dag, maar blijf wel de hele dag wakker. Je bent ’s avonds dan zo moe dat je de eerste nacht meteen goed doorslaapt.
Hoe ga je om met jetlag?
Hebben de preventie maatregelen niet of in mindere mate geholpen en ervaar je toch jetlag dan zijn er een aantal dingen die je kunt doen. Je kunt je jetlag bestrijden door overdag wakker te blijven en het ’s avonds makkelijker te maken om in slaap te vallen. Vermijd ook eten met veel suiker, koolhydraten of vet vlak voordat je naar bed gaat. Deze voedingsstoffen geven je namelijk veel energie, waardoor de spijsvertering ‘aan’ gaat en het lastiger is om in slaap te vallen. Neem, voordat je in bed stapt, ruim de tijd om tot rust te komen. Lees bijvoorbeeld een boek of luister muziek en vermijd het kijken naar een schermen. Ook een heet bad kan je heerlijk slaperig maken.
Hoe moeilijk het ook is, raak niet gefrustreerd als je urenlang wakker ligt. Ga een uurtje op de bank zitten met een goed boek of rustgevende muziek totdat je slaperig wordt. Geef je in ieder geval over aan de situatie. Frustratie helpt in het algemeen niet om lekker ontspannen te worden. Na een paar dagen is de jetlag normaliter weer voorbij.
O ja, vermijd het drinken van alcohol en cafeïne voor, tijdens en na de vlucht, maar drink vooral veel water. Werkt reinigend op het lichaam!